«ζώντας σε αρμονία με τη φύση, σε ένα κόσμο όπου η βιοποικιλότητα αξιολογείται, διατηρείται, αποκαθίσταται και χρησιμοποιείται σωστά, διατηρώντας τις λειτουργίες των οικοσυστημάτων, διατηρώντας ένα υγιή πλανήτη και παρέχοντας οφέλη ουσιώδη και απαραίτητα για όλους τους ανθρώπους».

ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

Η Ελληνική Τάφρος, ως οικότοπος σπάνιων και απειλούμενων θαλασσίων ειδών, έχει τεράστια οικολογική αξία η οποία αποτυπώνεται στην Εθνική Νομοθεσία, σε Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς αλλά και Διεθνείς Συμβάσεις. Ωστόσο, έως σήμερα δεν υπάρχει σαφές πλαίσιο για τη διαχείρηση της, ώστε να προστατευτούν τα θαλάσσια οικοσυστήματα, οι διεργασίες και λειτουργίες τους, τα είδη και οι οικότοποι, προς όφελος των σημερινών και των μελλοντικών γενεών. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με την ανακήρυξη της ως Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή, όπως συστήνει εδώ και χρόνια η επιστημονική κοινότητα.

Δυστυχώς σήμερα, η ελληνική πολιτεία, όχι μόνο δεν κάνει τα απαραίτητα βήματα για την προστασία της περιοχής από τους κινδύνους που ήδη αντιμετωπίζει (μείωση βιοποικιλότητας, πλαστική και χημική ρύπανση, κλιματική αλλαγή, θαλάσσια ηχορύπανση από χρήση σόναρ κ.α.) αλλά είναι η ίδια που θέτει σε ακόμα μεγαλύτερο κίνδυνο τη ζωή στις θάλασσές μας.

H προγραμματιζόμενη άντληση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων είναι δεδομένο ότι θα επιφέρει περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής. Πολύ σοβαρές όμως είναι οι αρνητικές επιπτώσεις στη θαλάσσια ζωή και το συνολικό θαλάσσιο οικοσύστημα, ήδη από το στάδιο των σεισμικών ερευνών, που διεξαγονται εδώ και μήνες στα νερά του Ιονίου και της Κρήτης.

Ειδικά για τα θαλάσσια θηλαστικά, οι έρευνες μπορεί να είναι σημαντικές ή ακόμα και καθοριστικές για την κατάσταση και επιβίωση των πληθυσμών τους, αφού όπως αναφέρεται και στη σχετική ΣΜΠΕ μπορεί να προκαλέσουν:

– Προσωρινό ή μόνιμο τραύμα

– Αύξηση στρες

– Αλλαγή συμπεριφοράς: χρόνος κατάδυσης, προσανατολισμός κτλ.

– Θάνατο ή υποθανατηφόρες επιπτώσεις (επίδραση που μακροπρόθεσμα οδηγεί σε θάνατο).

Γνωρίζοντας τη Σημασία των θαλάσσιων θηλαστικών για το περιβάλλον, γίνεται εύκολα αντιληπτή η απειλή που ενέχουν οι έρευνες για όλο το θαλάσσιο οικοσύστημα :

“Τα θαλάσσια θηλαστικά βρίσκονται στην κορυφή του θαλάσσιου τροφικού πλέγματος. Ως κορυφαίοι θηρευτές, διαμορφώνουν τον αριθμό, την κατανομή και τη συμπεριφορά των θηραμάτων τους. Επιτίθενται στα κοπάδια της λείας τους συλλαμβάνοντας τους εύκολους «στόχους» πρώτα απ’ όλα τα άτομα, που ξεχωρίζουν από το κοπάδι, είτε γιατί είναι ευάλωτα, λόγω ασθενειών ή γενετικών δυσμορφιών, είτε γιατί κολυμπούν πιο αργά ή ακόμα και γιατί διαφέρουν στο χρωματισμό. Αν κάποια από τα θαλάσσια θηλαστικά εκλείψουν, οι ασθένειες θα αρχίσουν να εξαπλώνονται ανεξέλεγκτα στην τροφική αλυσίδα και η διαταραχή του οικοσυστήματος θα μεγαλώσει σημαντικά, οδηγώντας το σε πιθανή κατάρρευση. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα ακόμα μεγαλύτερη αστάθεια για το φυσικό περιβάλλον, συνολικότερα, υποβάθμιση του θαλάσσιου πλούτου και απώλεια μέρους της ποικιλίας της ζωής εν κατακλείδι. Συνεπώς, τα θαλάσσια θηλαστικά, ως «ρυθμιστές» του θαλάσσιου περιβάλλοντος, λειτουργούν σαν ένας εξυγιαντικός και σταθεροποιητικός παράγοντας τεράστιας σημασίας για την ισορροπία του πλέγματος της ζωής στη Γη. Η παρουσία τους φανερώνει και σχετίζεται με τη συνολική υγεία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Όταν κάποιο από αυτά τα ζώα χαθεί, και συνήθως είναι τα πρώτα που φεύγουν από ένα βιότοπο, συνεπάγεται ότι έχει διαταραχθεί.” (ΣΜΠΕ Ιονίου- Ν.Κρήτης)

Στο ίδιο έργο θεατές;

Τον Φλεβάρη του 2022 γίναμε μάρτυρες του θλιβερού περιστατικού μαζικών εκβρασμών ζιφιών (Ziphius cavirostris) στις ακτές της Κέρκυρας. Εκείνες τις ημέρες το ερευνητικό πλοίο S/W/ Cook διενεργούσε σεισμικές έρευνες στο Ιόνιο, για λογαριαμό της Εταιρίας Ελληνικά Πετρέλαια.